In het kort:

Bijna 100.000 arbeidsmigranten kwamen in 2023 naar Nederland, bijna drie keer zoveel als asielmigranten, maar kregen veel minder politieke aandacht.

• De Sociaal Economische Raad pleit voor actiever overheidsbeleid na twintig jaar van "wildgroei aan uitzendbureaus" zonder controle
• Alle grote partijen wijden nu een hoofdstuk aan arbeidsmigratie in hun verkiezingsprogramma's, behalve de PVV
• Rapporten adviseren minder inzetten op laagbetaalde sectoren en meer op gezondheidszorg, tech en energietransitie

Het grote plaatje:

Nederland kan arbeidsmigratie uit EU-landen niet direct beperken vanwege het vrije verkeer, maar heeft wel indirecte opties. Hoogleraar Olaf van Vliet noemt hogere CO2-heffingen in de glastuinbouw en subsidies voor robotisering als voorbeelden. "Juist omdat er goedkope arbeiders zijn, worden bedrijven nu niet gestimuleerd om te innoveren," stelt migratierecht-expert Tesseltje de Lange.

De onderste regel:

De politiek moet kiezen tussen economische voordelen van arbeidsmigratie en de druk op woningmarkt en stikstofruimte. Van Vliet waarschuwt dat bezuinigingen op onderwijs haaks staan op de wens voor een kenniseconomie.