In het kort:

Strafrechtexperts en advocaten waarschuwen dat Nederland structureel te veel verdachten vasthoudt voordat ze veroordeeld zijn.

• 90 procent van de strafrechtadvocaten vindt dat verdachten te vaak of te lang in voorlopige hechtenis zitten
• Nederland plaatst verdachten vaker in voorarrest dan veel andere Europese landen
• Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens veroordeelde Nederland in 2021 omdat rechters te gemakkelijk vasthouden

Het grote plaatje:

De situatie is paradoxaal omdat gevangenissen tegelijkertijd kampen met overbevolking door personeelstekorten en celgebrek.

Strafrechtdeskundige Jacques Claessen van de Universiteit Maastricht stelt dat voorlopige hechtenis een uitzondering zou moeten zijn: "Maar in Nederland is de praktijk anders." Gevangenen komen nu twee weken eerder vrij als noodmaatregel om de druk te verlichten. Het College voor de Rechten van de Mens concludeerde dit najaar dat er sinds 2017 weinig is verbeterd aan de situatie.

Wat volgt:

Elektronische detentie met enkelbanden wordt gezien als mogelijke oplossing om de druk op het gevangeniswezen te verminderen. De Raad voor de Rechtspraak zegt aandacht te hebben voor het probleem, maar concrete verbeteringen blijven uit.